U historiji obrazovanja na području Sandžaka ističe se zanimljiv detalj – izvođenje školske himne i koračnice u tamošnjim školama daleke 1851. godine.
Himnu su u sandžačke škole donijeli polaznici Učiteljske škole – Daru l-Muallimin, otvorene u Istanbulu 1848. godine. Ova činjenica ukazuje na snažnu povezanost Sandžaka s glavnim gradom Osmanskog carstva i brzo širenje obrazovnih inovacija iz centra ka periferiji.
Daru l-Muallimin predstavlja prekretnicu u osmanskom obrazovnom sistemu. Kao prva obrazovna institucija u Osmanskoj državi koja je obrazovala učiteljski kadar izvan tradicionalnih medresa, označila je početak modernizacije i sekularizacije obrazovanja. Činjenica da su njeni polaznici donijeli himnu u Sandžak govori o brzini kojom su se nove ideje širile carstvom.
Ekmeleddin Ihsanoglu u svojoj “Historiji Osmanske države i civilizacije” piše o reformama obrazovanja iz ovog perioda. Ove reforme bile su dio šireg pokreta modernizacije, poznatog kao Tanzimat, koji je imao za cilj osavremenjivanje Osmanskog carstva po uzoru na zapadne modele.
Obrazovanje tadašnjih učitelja trajalo je tri godine a predmeti su bili: nauka o Kur’anu, vjeronauka, rikća, imla, inša, nauka o odgoju /ahlak/, edebijjat, zemljopis, povijest, maternji jezik, prirodopis, fizika, račun, geometrija i gospodarstvo, te metodika.
Tako školovani učitelji su prvi put ušli u škole širom Sandžaka, a iza njih je ostala do današnjih dana sačuvana koračnica koju su tih dana pjevali.
U 19. stoljeću, Bošnjaci Sandžaka su, zahvaljujući obrazovnim reformama Osmanskog carstva, imali značajnu prednost u obrazovanju u odnosu na ostatak “uže” Srbije. Kroz uvođenje modernih pedagoških metoda i otvaranje škola, poput one iz 1851. godine, Sandžak je postao središte obrazovanja i intelektualnog razvoja, a mnogi ljudi tog vremena bili su visoko obrazovani.
Međutim, uprkos ovim naprecima, bošnjačka elita je tokom agrarne reforme Kraljevine Jugoslavije i kasnijeg terora Aleksandra Rankovića u SFRJ bila sistematski proganjana, ubijana i protjerivana, što je dovelo do uništenja jednog dijela kulturnog i intelektualnog nasljeđa ovog naroda.
Izvor: Binku.rs