5. oktobar 2000. godine će zauvijek biti upisan u historiju Srbije, ali i drugih zemalja u regiji, kao dan kada je pao režim bivšeg predsjednika Jugoslavije Slobodana Miloševića. Ipak, 25 godina poslije, Srbija ne može “pobjeći” od recidiva njegove vladavine.
Prije 25 godina, kulminiralo je izrazito nezadovoljstvo koje je bujalo u Srbiji nekoliko godina. Međunarodna izolacija i sankcije zbog vođenja ratova u bivšoj Jugoslaviji dovele su stanovnike Srbije na sami rub egzistencije.
Uz to, samo godinu dana ranije NATO je izvršio kampanju bombardovanja na području tadašnje SR Jugoslavije, koja je došla kao reakcija na ratne zločine koje su snage ove zemlje provodile nad albanskim stanovništvom Kosova.
Nezadovoljstvo građana Srbije kulminiralo je masovnim protestima u oktobru 2000. godine, a povod su bili predsjednički izbori održani 24. septembra.
Miloševićev režim je objavio da niti jedan kandidat nije osvojio više od 50 posto glasova, a opozicioni političari, predvođeni predsjedničkim kandidatom Vojislavom Koštunicom, ukazali su na mnogobrojne prevare i krađu glasova na biralištima, te da je on osvojio više od polovine, odnosno dovoljno glasova za pobjedu u prvom krugu.
Protest, koji je počeo štrajkom u rudnicima Kolubara 29. septembra, došao je na svoj vrhunac 5. oktobra, kada je više stotina hiljada građana Srbije došlo u Beograd.
Simbol protesta postao je Ljubisav Đokić, koji je svojim bagerom udario u zgradu Radio-televizije Srbije (RTS) te omogućio demonstrantima da “osvoje” zgradu koja je, prema njihovom stavu, bila zaštitni znak represivnog Miloševićevog režima.
Pod pritiskom masovnih protesta, Milošević je 5. oktobra održao vanredno obraćanje tokom kojeg je priznao poraz na izborima i najavio povlačenje. U aprilu naredne godine, izručen je Međunarodnom tribunalu za zločine u bivšoj Jugoslaviji u Hagu, gdje je, prije okončanja suđenja, preminuo.
Iako je Petooktobarska revolucija, kako se ovaj događaj naziva, trebao biti nagovještaj tranzicije srbijanske vlasti ka politici koja ne uključuje agresiju prema susjedima i otvaranje svijetu, 25 godina kasnije je jasno da nije donesena suštinska promjena.
Lideri Srbije koji su imali ideju da nešto istinski promijene završili su ili kao žrtve atentata (Zoran Đinđić, ubijen 2003. godine tokom mandata na mjestu premijera Srbije), ili van politike (Boris Tadić, predsjednik Srbije od 2004. do 2012. godine).
Pobjeda Tomislava Nikolića, bivšeg istaknutog člana Srpske radikalne stranke, na predsjedničkim izborima 2012. godine, te pobjeda njegove Srpske napredne stranke, na parlamentarnim izborima 2014. godine, je zacementirala povratak Srbije, barem u odnosu prema susjednim zemljama, u deceniju tokom koje su pokrenute agresije na tri nezavisne države i jednu pokrajinu, koja je od 2008. godine nezavisna zemlja.
Niti jedan političar nije bolja reprezentacija povratka Srbije u 1990-te godine od Aleksandra Vučića, današnjeg predsjednika ove zemlje.
Osim što je na svaki način, kroz djelovanje unutar njegovog SNS-a kojeg je preuzeo od Nikolića, politiku Srbije prema susjedima vratio u agresivne godine srbijanske vanjske politike, Vučić ima i direktnu vezu s režimom Miloševića.
U jednoj od vlada koja je bila pod kontrolom bivšeg predsjednika Srbije Vučić je bio ministar za informisanje, a dobio je i stan u Beogradu kao nagradu za široku represiju medija tokom svog mandata.
Vučić je jasan simbol da rušenje Miloševića nije Srbiji donijelo suštinsku promjenu koju su stotine hiljada demonstranata očekivali 5. oktobra 2000. godine.
25 godina kasnije, Srbija je pod čizmom autokratskog lidera, a njeni susjedi, primarno Bosna i Hercegovina i Crna Gora, jasno vide i ukazuju na destabilizirajuću ulogu Beograda.